Ամենախելացին (հեռուստաշոու)

Ամենախելացին
Տեսակ	հեռուստահաղորդում
Ժանր	Հեռուստաշոու
Ձևաչափ	Ինտելեկտուալ հեռուստախաղ
Ստեղծող	ITV
Զարգացնող	ОК-Продакшн
Երգահան(ներ)	Մեթյու Սթրեքըն
Արտադրող երկիր	Հայաստան
Լեզու(ներ)	Հայերեն
Ստեղծում
Տևողություն	մոտ 1ժ 15ր
Հեռարձակում
Ալիք	Արմենիա Թի-Վի և Արմենիա Պրեմիում
Պատկերի ձևաչափ	16:9
Սկզբնական եթեր	2015 թվականի մարտի 14 – 2019 թվականի հունիսի 22 (հայկական)
Կարգավիճակ	չի հեռարձակվում
Պաշտոնական կայք

«Ամենախելացին», հեռուստատեսային ինտելեկտուալ խաղ, Բրիտանական «Brainiest» հեռուսատեսային նախագծի ամենատարածված ձևաչափերից մեկն է։ Հայաստանում հեռարձակվել է «Արմենիա TV»-ով։ Խաղի հայկական տարբերակի հաղորդավարուհին է Նազենի Հովհաննիսյանը։ Խաղը կազմված է երկու՝ նախընտրական և հեռուստատեսային փուլերից։ Խաղին մասնակցելու իրավունք ունեն Հայաստանի Հանրապետության բոլոր այն երեխաները, որոնց տարիքները բավարարում են հայտարարված տարիքային սահմաններին։ Հեռուստախաղի երկրորդ եթերաշրջանին մասնակցելու իրավունք ունեն նաև Արցախի Հանրապետության համապատասխան տարիքային խմբի ներկայացուցիչները։

Նախընտրական փուլ

Գրավոր մաս

Նախընտրական փուլի առաջին՝ գրավոր մասում մասնակիցները պետք է 40 հարցերին գրավոր պատասխանեն 20 րոպեների ընթացքում։ Ներկայացվում են հարցեր մշակույթից, պատմությունից, բնագիտական առարկաներից և համապատասխան տարիքային խմբի համար մշակված դպրոցական ծրագրից։ Հայկական տարբերակում այս մասը տեղի է ունեցել Երևանի պետական բժշկական համալսարանում։ Այն մասնակիցները, ովքեր այս մասում պատասխանել են 35 և ավելի հարցերի (թիվը կարող է փոփոխվել՝ ըստ պայմանին բավարարողների թվի), կանցնեն հաջորդ մաս։

Բանավոր մաս

Նախընտրական փուլի երկրորդ՝ բանավոր մասում մասնակիցները պետք է 1 րոպեի ընթացքում պատասխանեն որքան հնարավոր է շատ հարցերի։ Պատասխանելուց հետո հատուկ հանձնաժողով քննում է մասնակիցներին՝ իրենց զբաղմունքների մասին։ Հայկական տարբերակում այս մասը տեղի է ունեցել անմիջապես Armenia TV հեռուստաընկերությունում։ Այս մասում հարցման ժամանակ հնարավորինս շատ հարցերի պատասխանած 96 մասնակիցներ անցնում են հաջորդ փուլ։

Հեռուստատեսային փուլ

Հայկական «Ամենախելացի» հեռուստաշուի հաղորդավար Նազենի Հովհաննիսյանը

Կառուցվածք

Քառորդ եզրափակիչ

Այս փուլին մասնակցում են նախընտրական փուլն անցած 96 մասնակիցները։ Նրանք բաժանվում են 8 հատ 12 հոգանոց խմբերի։ Իրականացված 8 խաղերը հեռարձակվում են հեռուստատեսությամբ։ Հաջորդ փուլ են անցնում այս փուլի խաղերում 1-6 տեղերը զբաղեցրած 48 մասնակիցները։ Իսկ հաղթողներն ստանում են կարմիր կրծքանշաններ և նվերներ։ Հայկական տարբերակում նվերների հանձնումը ֆինանսապես հովանավորում է Ucom ընկերությունը։ Նվերները սովորաբար լինում են գրքեր։ Հայկական տարբերակի առաջին եթերաշրջանում այս փուլի հաղթողներ են հետևյալ մասնակիցները՝

• Բարսեղ Աթանյան
• Հայկ Ափրիկյան
• Էրիկ Եղյան
• Համլետ Սիմոնյան
• Հայկ Հովհաննիսյան
• Հենզել Գեղամյան
• Էդուարդ Պետրոսյան
• Շանթ Սարգսյան

Կիսաեզրափակիչ

Այս փուլին մասնակցում են նախորդ փուլն անցած 48 մասնակիցները, որոնք բաժանվում են 4 հատ 12 հոգանոց խմբերի։ Իրականացված 4 խաղերը հեռարձակվում են հեռուստատեսությամբ։ Հաջորդ փուլ են անցնում այս փուլի խաղերում 1-3 տեղերը զբաղեցրած 12 մասնակիցները։ Իսկ հաղթողներն ստանում են կապույտ կրծքանշաններ և նվերներ։ Հայկական տարբերակում նվերների հանձնումը ֆինանսապես հովանավորում է Ucom ընկերությունը։ Նվերները սովորաբար լինում են գրքեր։ Բացի այդ, 12 հաղթողներին Տաշիր բարեգործական հիմնադրամը անվճար տանում է Վանաձոր, Գուգարաց թեմի Ծիծեռնակ ճամբար։ Հայկական տարբերակի առաջին եթերաշրջանում այս փուլի հաղթողներ են հետևյալ մասնակիցները՝

• Բարսեղ Աթանյան
• Վահե Դաբաղյան
• Հովսեփ Հովսեփյան
• Տիգրան Հակոբյան

Եզրափակիչ

Այս փուլին մասնակցում են նախորդ փուլն անցած 12 մասնակիցները։ Իրականացված 1 որոշիչ խաղը հեռարձակվում է հեռուստատեսությամբ։ Հաղթողն ստանում է ծիրանագույն կրծքանշան և ճանաչվում տարվա ամենախելացի աշակերտ՝ իր տարիքային խմբում։ Բացի այդ, կրթության և գիտության նախարարության հովանավորությամբ հաղթող աշակերտը հնարավորություն է ստանում 2 շաբաթ սովորել եվրոպական որևէ հայտնի ամառային դպրոցում (անգլ.՝ Summer school)։

Անցկացման ձևը

Հեռուստատեսային փուլը անցկացվում է երեք փուլով և, ի տարբերություն նախընտրականի, հեռարձակվում հեռուստատեսությամբ։ Առաջին փուլում 12 մասնակիցները պատասխանում են 12 հարցերի որոնց շնորհիվ որոշվում է հաջորդ փուլ անցած մասնակիցների անունները։ Եթե առաջին փուլում ակնհայտ առաջատար չի լինում, օրինակ՝ վերջին և նախավերջին մասնակիցները եթե միավորները կիսում են իրար մեջ ապա հաղորդավարը տալիս է ևս 3 հավելյալ հարց, եթե 3 հավելյալ հարցերից հետո էլի չկա ակնհայտ առաջատար ապա անցնում են «մտքի զիգզագ» փուլին։ Մտքի զիգզագ փուլին երեխաները պետք է համապատասխանեցնեն ճիշտ պատասխանները, օրինակ՝

Երկիր	Մայրաքաղաք
Ֆրանսիա	Բեռլին
Հոլանդիա	Փարիզ
Հնդկաստան	Ամստերդամ
Գերմանիա	Նյու Դելի

Երկրորդ փուլ անցնում են 6 մասնակից, իսկ մնացած 6 մասնակիցները խաղից դուրս են մնում։ Մասնակիցներին տրվում է առաջադրանք որպիսզի որոշվի մասնակիցների հերթականությունը։ Մասնակիցները պետք է անցնեն գաղտնազերծում փուլը։ Գաղտնազերծում փուլում մասնակիցներին տրվում է հուշող տառեր և առաջադրանք, օրինակ՝

Արագածոտնի մարզկենտրոն - 1681814

1 ԱԲԳԴ	2 ԵԶԷԸ	3 ԹԺԻԼ
4 ԽԾԿՀ	5 ՁՂՃՄ	6 ՅՆՇՈ
7 ՉՊՋՌ	8 ՍՎՏՐ	9 ՑՈՒՓՔ
	10 ևՕՖ

Երկրորդ փուլում մասնակիցներին տրվում է 12 թեմա։ Մասնակիցները 60 վայրկյանի ընթացքում պետք է կարողանան իրենց ընտրած թեմայի վերաբերյալ հարցերին պատասխանել և առավելագույն միավորներ հավաքած 3 մասնակիցները անցնում են երրորդ փուլ։

Երրորդ փուլում մասնակիցները նորից անցնում են գաղտնազերծում փուլը, որով որոշվում է թե որ մասնակիցը որ գույնի ներքո է խաղալու։ Գաղտնազերծում փուլը անցնելուց հետոցուցատախտակին բացվում է 36 վանդակից կազմված աղյուսակ, որը ունի երեք գույն՝ կարմիր, դեղին է կապույտ։ Ամեն մասնակիցները պետք է 10 վայրկյանի ընթացքում մտապահեն իրենց գույները որպեսզի կարողանան պատասխանել հարցերի։ Երրորդ փուլի ժամանակ ամեն մասնակից ընտրում է մեկ թեմա, ըստ որի հարցնում են համապատասխան հարցեր։ Մասնակիցները 10 վայրկյանում դիտում են 36 վանդակից բաղկացած քառակուսի աղյուսակ՝ 1-36 թվերով, որոնք գունավորված են կարմիր, դեղին, կապույտ և արծաթագույն գույներով, ուր՝

•      Կարմիր գույնի ներքո առաջին մասնակցի հարցերն են
•      Դեղին գույնի ներքո երկրորդ մասնակցի հարցերն են
•      Կապույտ գույնի ներքո երրորդ մասնակցի հարցերն են
•      Մոխրագույն գույնի ներքո ընդհանուր զարգացվածության հարցեր են

Սեփական հարցին պատասխանելու դեպքում մասնակիցը ստանում է 2, հակառակորդի հարցին պատասխանելու դեպքում՝ 3, իսկ արծաթագույն հարցին պատասխանելու դեպքում՝ 1 միավոր։ 7-ական հարցի պատասխանելուց հետո ամփոփվում են միավորները։ Եթե չկա ակնհայտ հաղթող՝ 2 կամ 3 մասնակիցները ունեն նույն քանակությամբ միավոր, ապա խաղը շարունակվում է մինչև ակնհայտ հաղթող գտնելը։ Երրորդ փուլի ժամանակ որոշվում է խաղի հաղթողը։

Միջազգային տարբերակներ

Երկիր	Անվանում	Հաղորդավար	Հեռուստաալիք	Հեռարձակման տարեթիվ
Ադրբեջան	Əlaçı	Լեյլա Գուլիեւան	AzTV Ictimai TV	2015 թ․ հոկտեմբերի 19
Ավստրալիա	Australia's Brainiest Kid	Սանդրա Սալլի Սեմյուել Շեդ	Seven Network Network 10	2004 թ․ նոյեմբերի 5 - 2005 թ․ սեպտեմբերի 25
Բելգիա (հոլանդերեն)	Het Verstand Van Vlaanderen	Կոեն Վաութերս Ռենի դե Կոննիկ	Vtm	2004-2008 թթ․
Բելգիա (ֆրանսերեն)	Le Grand Concours des Enfants	Ալեն Սիմոնս	RTL-TVI	2002 թ․
Դանիա	Danmarks Klogeste Barn	Թոմաս Մայգինդ	TV Danmark	2005 թ․ օգոստոսի 31
Ֆրանսիա	Le Grand Concours des Animateurs	Քերոլ Ռուսո	TF1	2002 թ․ մարտի 23
Ֆինլանդիա	Valiojoukko	Սաթու Պաուրի	mtv3	2004 թ․ աշուն
Վրաստան	ყველაზე ჭკვიანი	Նինո Խոշտարիա	Rustavi 2	2004-2013 թթ․
Գերմանիա	Deutschland klügste kinder	Բարբել Շաֆեր	RTL Television RTL II	2001-2011 թթ․
Հունաստան	Ο Πιο Εξυπνοσ	Անտոնիս Կաֆեցոպուլոս	Mega	2003-2004 թթ․
Իտալիա	Il migliore - Sfida d'intelligenza	Միկե Բոնջորնո	Rete 4	2006-2007 թթ․
Ճապոնիա	ブレイニスト	Յոկո Օշիտա	TV Asahi	2012 թ․ հունվարի 7
Նոր Զելանդիա	New Zealand's Brainiest Kid	Բերնադին Օլիվեր-Քերբի	TVNZ	2006 թ․ փետրվար-մարտ
Լեհաստան	Dzieciaki z klasą	Մարտինա Վոչեխովսկա	TVN	2004 թ․ մարտի 23 - 2005 թ․ հունիսի 5
Լիբանան	مين بيعرف	Նադիա Բսատ	mtv	2016 թ. մարտի 15
Պորտուգալիա	Mentes Brilhantes	Բարբարա Գիմարաես	SIC	2002 թ․ հոկտեմբեր-նոյեմբեր
Ռուսաստան Ուկրաինա	Самый умный	Թինա Կանդելակի	CTC 1+1 Inter	2003-2012 թթ․
Սինգապուր	Singapore's Brainiest Kid	Շերիլ Ֆոքս	MediaCorp Channel 5	2003 թ․
Շվեդիա	Sveriges smartaste barn	Սոֆիա Վիսթեմ	TV3	2007-2009 թթ․
Թուրքիա	Bilen Parmak Kaldırsın	Ջեմիլ Բյույուքդյողերլի	TRT Çocuk	2009 թ․ մարտի 20
Ուկրաինա	Найрозумніший Дорослі ігри	Պաուլո Սկորոխոդկո	1+1	2008 թ․
	Самый умный	Տինա Կանդելակի	1+1 Inter	2003-2012 թթ․
		Լյուդմիլա Դոբրովոլսկա	Україна	2013 թ․ մարտի 10 - 2013 թ․ հունիսի 17
Միացյալ Թագավորություն	Britain’s Brainiest Kid	Քերոլ Վորդերման Թես Դեյլի	ITV	2001-2002 թթ․
Վիետնամ	Chinh Phục - Vietnam's Brainiest Kid	Նգուեն Թանհ Վան Ան Հույ Տրան	VTV6 VTV3	2013-2018 թթ․

Ոսկե լիգա

2019 թվականին որոշվեց անցկանցել Ամենախելացիի Ոսկե Լիգան, որին պիտի մասնակցեին նախորդ հինգ եթերաշրջաններ լավագույն 96 մասնակիցները։

Ռուսական «Ամենախելացին»

Ռուսական «ամենախելացի» նախագծի հաղորդավար Թինա Կանդելակին

Ինտելեկտուալ-ժամանցային բնույթի ռուսական հեռուստահաղորդում։ Բրիտանական «Brainiest» հեռուսատեսային նախագծի ամենատարածված ձևաչափերից մեկն է։ Ռուսական ազգային հեռուստամրցանակի՝ «ТЭФИ»-ի դափնեկիր։ Ռուսական «Ամենախելացին» հեռուստախաղը վարել են Թինա Կանդելակին (2003 թվականից մինչև 2012 թվական), Լյուդմիլա Դոբրովոլսկայան (ռուս.՝ Добровольская, Людмила Александра) (մինչև 2013 թվականը)։ Հեռուստահաղորդումն առաջին անգամ եթեր է դուրս եկել 2003 թվականի մարտի 8-ին, իսկ վերջին խաղը՝ 2013 թվականի հունիսի 23-ին։

Ամենախելացիների ակումբ

Ամենախելացների ակումբը իր մեջ է ընդգրկում ամենալավ աշակերտներին։ Ամեն տարի ակումբի մեջ են ընդգրկվում բարձր վարկանիշ ունեցող երեխաներ։ Ակումբն ներառում է 6-7, 8-10, 11 և ավելի բարձր տարիք ունեցող երեխաների։ Ամեն առաջնության մասնակցում են 48 երեխաներ։

Հեռուստախաղի եթեր դուրս գալու ժամանակագրություն

• 2002 թվականի դեկտեմբերի 27 - ից մինչև 2012 թվականի դեկտեմբեր 31 - ը հեռուստահաղորդումը ցուցադրվել է СТС հեռուստաալիքի կողմից։
  • 2002 թվականի դեկտեմբերի 27 - ից մինչև 2003 թվականի մայիսի 10 - ը հեռուստահաղորդումը եթեր է դուրս եկել ժամը՝ 17:30 - ին։
  • 2003 թվականի օգոստոսի 31 - ից մինչև 2004 թվականի հունվարի 7 - ը խաղը անցկացվել է երկուշաբթի օրերը ժամը 12։50\13:00։
  • 2004 թվականի մարտի 6 - ից մինչև նեյեմբերի 6 -ը խաղը անցկացվել է շաբաթ օրերը ժամը 13։00 - ին։
  • 2006 թվականի նոյեմբերի 13 - ից մինչև դեկտեմբերի 30 - ը խաղը անցկացվել է շաբաթ օրերը ժամը 12։00 - ին։
  • 2007 թվականի հունվարի 14 - ին մինչև հուլիսի 8 - ը խաղը անցկացվել է երկուշաբթի օրերը ժամը 10:00 - ին։
  • 2007 թվականի սեպտեմբերի 2 - ից մինչև դեկտեմբերի 30 - խաղը անցկացվել է երկուշաբթի օրերը ժամը 9:00 - ին։
  • 2008 թվականի հունվարի 8 - ից մինչև 2009 թվականի հունիսի 21 - ը խաղը անցկացվել է երկուշաբթի օրերը 9:15 - ին։
  • 2009 թվականի սեպտեմբերի 13 - ից մինչև 2012 թվականի դեկտեմբերի 31 - ը խաղաը անցկացվել է երկուշաբթի օրերը ժամը՝9:00:
• 2013 թվականի մարտի 10 - ից մինչև հունիսի 30 - ը խաղը անցկացվել է «Украина» հեռուստաալիքով։
  • 2013 թվականի մարտի 10 - ից մինչև ապրիլի 21 - ը խաղը անցկացվել է երկուշաբթի օրերը ժամը 14:00 - ին։
  • 2013 թվականի ապրիլի 28 - ից մինչև հունիսի 23 - ը խաղը անցկացվել է երկուշաբթի օրերը ժամը 7:10 - ին։

Փակում

2012 թվականի դեկտեմբերի 31 - ին СТС հեռուստաընկերությունը ստիված է լինում դադարեցնել հաղորդման նկարահանումները, կապված հեռուստաալիքի բյուջետային քաղաքականության փոփոխության հետ։

Հայաստանում շոուն ավարտվել է 2019 թվականի հունիսի 22-ին։

Պարգևներ

• ТЭФИ 2007 թվականի «մանկական ծրագրի» հաղթող։
• «Телетріумф» 2008 - 2009 թվականի դափնեկիր։
• ТЭФИ 2009 թվականի հառուստատեսային փուլի դափնեկիր։

Կանոնավոր չեմպիոնների հաղթողները

• 2003 թվականի թողարկում․
  • Մեծահասակների առաջնություն - հաղթողը՝ Գեորգիյ Մոլոշենկով (Մոսկվա)
• 2004 թվականի Գարուն - աշուն թողարկում
  • փոքրերի առաջնություն - հաղթող՝ Մարինա Մինցիկովսկայա (Կիև, Ուկրաինա)
• 2004 թվականի գարուն - ձմեռ թողարկում
  • Փոքրերի առաջնություն - հաղթող՝ Անդրեյ Օվսյաննիկով (Ուկրաինա)
  • Մեծերի թողարկում - հաղթող՝ Գեորգիյ Մոլոշենկով (Մոսկվա)
• 2005 թվականին գարուն - ձմեռ թողարկում
  • Փոքրերի առաջնություն - հաղթող՝ Դանիլով Եվգենիյ (Ռուսաստան)
  • Մեծերի առաջնություն - հաղթող Դմիտրիյ Չումակով (Օդեսսա)
• 2005 թվականի աշուն - ձմեռ թողարկում
  • Փոքրերի առաջնություն - հաղթող՝ Անդրեյ Օվսյաննիկով (Ուկրաինա)
  • Մեծերի առաջնություն - հաղթող՝ Նատալիա Նովիկովա (Ուկրաինա)
• 2006 թվականի գարուն - ձմեռ թողարկում
  • Փոքրերի առաջնություն - հաղթող՝ Անդրեյ Օվսյաննիկով (Ուկրաինա)
  • Մեծերի առաջնություն - հաղթող՝ Ալեկսեյ Պոպով (Ռուսաստան)
• 2006 թվականի աշուն - ձմեռ թողարկում
  • Փոքրերի առաջնություն - հաղթող՝ Ստանիսլավ Շիպաչյով (Ռուսաստան)
  • Մեշերի առաջնություն - հաղթող՝ Ալեկսանդր Վետրինով (Ուկրաինա)
• 2007 թվականի գարուն ձմեռ թողարկում
  • Փոքրերի թողարկում - հաղթող՝ Ռուսլան Սամոյլով (Ուկրաինա)
  • Մեծերի առաջնություն - հաղթող՝ Անդրեյ Սիդորենկո (Ուկրաինա)
• 2007 թվականի աշուն - ձմեռ թողարկում
  • Փոքրերի առաջնություն - հաղթող՝ Անդրեյ Բոեվ (Ռուսաստան)
  • Մեծերի առաջնություն - հաղթող՝ Վալերիա Լազարենկո (Ուկրաինա)
• 2008 թվականի գարուն - ձմեռ թողարկում
  • Փոքրերի առաջնություն - հաղթող՝ Անդրեյ Բոեվ (Ռուսաստան)
  • Մեծերի առաջնություն - հաղթող՝ Դարյա Տարասոնա (Ռուսաստան)
• 2008 թվականի աշուն - ձմեռ թողարկում
  • Փոքրերի առաջնություն - հաղթող՝ Ալեկսեյ Մալշեվ (Ուկրաինա)
  • Մեծերի առաջնություն - հաղթող՝ Ստանիսլավ Շիպաչով (Ռուսաստան)
  • Ոսկե առաջնություն - հաղթող՝ Նկիտա Տորժևսկիյ
• 2009 թվականի գարուն - ձմեռ թողարկում
  • Փոքրերի առաջնություն - հաղթող՝ Անտոն Օկոռոկով (Ռուսաստան)
  • Ոսկե առաջնություն - հաղթող՝ Ալեկսանդր Վետչինով (Ուկրաինա)
• 2009 թվականի աշուն - ձմեռ թողարկում
  • Փոքրերի առաջնություն - հաղթող՝ Անտոն Օկոռոկով (Ռուսաստան)
  • Ոսկե առաջնություն - հաղթող՝ Ալեկսանդր Վետչինով (Ուկրաինա)
• 2009 թվականի աշուն - ձմեռ թողարկում
  • Փոքրերի առաջնություն - հաղթող՝ Իվան Սիդոռով (Ռուսաստան)
  • Ոսկե առաջնություն - հաղթող՝ Անդրեյ Վոռոնով (Ռուսաստան)
• 2010 թվականի աշուն - ձմեռ թողարկում
  • Փոքրերի առաջնություն - հաղթող՝ Դենս Գալիակբերով (Ռուսաստան)
  • Մեծերի առաջնություն - հաղթող՝ Իվան Սիդոռով (Ռուսաստան)
• 2010 թվականի գարուն - ձմեռ թողարկում
  • Փոքրերի առաջնություն - Օլեգ Գումենյուկ (Ռուսաստան)
  • Մեծերի առաջնություն - Առսենիյ Լամեկո (Ռուսաստան)
• 2011 թվականի աշուն - ձմեռ թողարկում
  • Փոքրերի առաջնություն - Ալեկսանդրա Նոսատովա (Ռուսաստան)
  • Ոսկե առաջնություն - Բորիս Բելոզյոռով (Ռուսաստան)
• 2012 թվականի գարուն - ձմեռ թողարկում
  • Փոքրերի առաջնություն - հաղթող՝ Ալեկսանդրա Նոսատովա (Ռուսաստան)
• 2012 թվականի աշուն - ձմեռ թողարկում
  • Ոսկե առաջնություն - հաղթող՝ Ալեկսանդր Վետչինով (Ուկրաինա)
• 2013 թվականի գարուն ձմեռ թողարկում
  • Փոքրերի առաջնություն - հաղթող՝ Պավել Իլչուկ (Ռուսաստան)